Η ναυμαχία της Άνδρου Αν σ' αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο... Ο Λάμπρος Κατσώνης στάλθηκε στο Αιγαίο από τους Ρώ...
 |
| Η ναυμαχία της Άνδρου |
Αν σ' αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο...
Ο Λάμπρος Κατσώνης στάλθηκε στο Αιγαίο από τους Ρώσους, εν είδει αντιπερισπασμού, κατά τη διάρκεια του πολέμου τους κατά των Τούρκων. Ο Λάμπρος, παρά την μηδαμινή ενίσχυση που του παρείχαν οι Ρώσοι, έδρασε εκπληκτικά και κατάφερε να δημιουργήσει, στην κυριολεξία, έναν στόλο, με τα τουρκικά πλοία που κυρίευσε.
Στις 6 Μαΐου 1790 ο Κατσώνης ενημερώθηκε για την προσέγγιση ισχυρού τουρκικού στόλου. Αμέσως άφησε το αγκυροβόλιο του και έσπευσε προς συνάντηση του, επικεφαλής εννέα μόλις πλοίων, με πλοιάρχους τους Ζυγούρη, Αλεξόπουλο, Κασίμη, Μπουρνοζάκη, Αναργύρου, Νικηφοράκη, Καρακατσάνη, Παταράκη και Κατσώνη. Η ναυμαχία άρχισε το μεσημέρι της 7ης Μαΐου και ύστερα από τρείς περίπου ώρες οι Έλληνες είχαν καταφέρει να τρέψουν και πάλι τους Τούρκους σε φυγή. Μόνο η νύκτα έσωσε τους εχθρούς από πλήρη καταστροφή.
Την επομένη όμως οι Έλληνες είδαν με έκπληξη πως πέραν των Τούρκων είχε εμφανιστεί και ένας αλγερινός στόλος 12 πολεμικών. Ενισχυμένος ο Τούρκος ναύαρχος επανέλαβε την επίθεση. Και πάλι όμως τα εύστοχα πυρά των Ελλήνων τους κράτησαν μακριά. Τότε οι εχθροί αποφάσισαν να καταλάβουν τα ελληνικά σκάφη δια εμβολής. Η τουρκική ναυαρχίδα, ένα δίκροτο 74 πυροβόλων, με πλήρωμα 800 ανδρών, επιτέθηκε στο πρώτο ελληνικό πλοίο, τον «Αχιλλέα» του Ζυγούρη. Αποκρούστηκε όμως και κατόπιν, με τη βοήθεια και πέντε αλγερινών πλοίων προσέβαλε το μικρότερο ελληνικό πλοίο, το «Μαρία» του καπετάν Κασίμη.
Κατόπιν φρικτής μάχης το «Μαρία» κατελήφθη. Από τους 150 άνδρες του πληρώματος οι 137 σκοτώθηκαν πολεμώντας και οι 13, βαριά τραυματισμένοι έπεσαν στα χέρια του εχθρού. Την ίδια ώρα ένα μεγάλο αλγερινό σεμπέκι των 36 πυροβόλων, με πλήρωμα 600 ανδρών κινήθηκε κατά της ναυαρχίδα του Κατσώνη «Αθηνάς της Άρκτου». Ο Κατσώνης το περίμενε. Αφού πρώτα ασπάστηκε το σπαθί του και το έριξε στη θάλασσα, διέταξε τους άνδρες του να απλώσουν λίπος στο κατάστρωμα της «Αθηνάς». Κατόπιν περίμενε με αγωνία το ρεσάλτο των Αλγερινών. Το σεμπέκι πλησίασε και σε λίγο εκατοντάδες Αλγερινοί είχαν πηδήξει στο κατάστρωμα του ελληνικού πλοίου. Δεν μπορούσαν όμως να πολεμήσουν, καθώς γλιστρούσαν στο λίπος και έπεφταν κάτω, μόνο και μόνο για να σφαγούν από τους ακαταπόνητους «Λαμπρινούς». Από τους 600 Αλγερινούς, μόνο 30 επέζησαν !
Η μάχη ήταν όμως άνιση. Σύντομα και το πλοίο του Αλεξόπουλου βρισκόταν ουσιαστικά εκτός μάχης, με μόλις 10 επιζώντες ναύτες και τον πλοίαρχο επί του καταστρώματος. Για να αποφύγει μάλιστα την κατάληψη του πλοίου του ο Αλεξόπουλος προτίμησε να το ρίξει στα βράχια της Άνδρου. Εκεί διέταξε τους ναύτες του να βγουν στην ξηρά, ενώ ο ίδιος έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και τινάχτηκε στον αέρα μαζί με το πλοίο του. Αλλά και ο Κρητικός πλοίαρχος Νικηφοράκης, για να αποφύγει τη σίγουρη αιχμαλωσία, έριξε επίσης το πλοίο του στα βράχια και διεσώθη με 94 άνδρες του και τη σημαία του πλοίου. Σιγά-σιγά, ένα προς ένα τα ελληνικά πλοία τίθεντο εκτός μάχης. Ο «Αχιλλέας» του Ζυγούρη κατόρθωσε να διαφύγει από τον τόπο της καταστροφής, ένα επιπλέων φέρετρο. Μόλο το πλοίο του Παταράκη κατάφερε να γλιτώσει σχετικά αλώβητο.
Τώρα πια η «Αθηνά» είχε απομείνει μόνη απέναντι στους δύο εχθρικούς στόλους. Το πλοίο όμως δεν είχε ελπίδα. Διάτρητο από τις εχθρικές οβίδες έκανε από παντού νερά, ενώ από τους 310 άνδρες του πληρώματος του μόλις 60 – οι 17 τραυματίες –είχαν επιζήσει. Τελικά οι επιζώντες της «Αθηνάς» και του «Αχιλλέα» περισυλλέγησαν από το πλοίο του Παταράκη. Τα δε ημιθανή πλοία αυτοβυθίστηκαν, για να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών. Αυτή ήταν η περίφημη ναυμαχία της Άνδρου. Οι Έλληνες έχασαν πέντε πλοία, 565 νεκρούς και 53 αιχμαλώτους, οι οποίοι εκτελέστηκαν. Οι Οθωμανοί όμως θρήνησαν πάνω από 3.000 νεκρούς. Οι επιζώντες, μαζί με τους άνδρες του Ανδρούτσου κατέφυγαν αρχικά στη Μήλο και κατόπιν στα Κύθηρα.
Ο Κατσώνης συνέχισε τον αγώνα, μόνο και μόνο για να εγκαταλειφθεί, για μια ακόμα φορά από τους Ρώσους, αποδεικνύοντας, έμπρακτα την περίφημη ρήση του Κολοκοτρώνη, ότι «μόνο ελληνικό σπαθί θα λευτερώσει την Ελλάδα».
