Ναι το παραδέχομαι. Ο τίτλος, αν και πραγματικός, είναι παραπλανητικός, για να διαβάσεις το άρθρο. Πράγματι έχω γιο με δυσλεξία. Ωστόσο,...
Ο ίδιος βέβαια το έλεγε. Το δικό μου το παιδί όμως, «λογικά» δεν θα έπρεπε να έχει τέτοια προβλήματα κι έτσι αδιαφόρησα. Με βόλευε πιο πολύ το τεμπέλης.
Πόσες φορές δεν τον έχουμε ακούσει το χαρακτηρισμό αυτό από τα μαθητικά μας χρόνια; Πόσες φορές δεν το έχουμε πει και εμείς οι εκπαιδευτικοί για κάποιον μαθητή μας;
Προσωπικά κατάλαβα ότι υπήρχε πρόβλημα με το παιδί, μόνο όταν έκατσα δίπλα του για να του κάνω μάθημα, φυσικός γαρ. Μόνο τότε, και σε συνδυασμό με μια εργασία μου για το μεταπτυχιακό, ψυλλιάστηκα ότι κάτι δεν πάει καλά.
Ντροπή μου, θα πεις. Θα μπορούσα να σου απαντήσω «Μισή ντροπή δική μου, μισή της πολιτείας». Ωστόσο τις συνέπειες της αμέλειάς μου τις έχω υποστεί μόνο εγώ και το παιδί και όχι η πολιτεία, η οποία στην πραγματικότητα συνεχίζει να αδιαφορεί για ένα πρόβλημα, που εμφανίζεται στις μέρες μας πιο οξύ παρά ποτέ.
Φυσικά εγώ το πλήρωσα με πολλούς τρόπους. «Φίλοι» και γνωστοί έβγαλαν αμέσως το συμπέρασμα: «Έβγαλε το παιδί δυσλεκτικό για να εξεταστεί προφορικά». Κάποιοι μάλιστα έσπευσαν να βγάλουν και ταρίφα για το πόσο μου στοίχισε.
Γι’ αυτό είναι παραπλανητικός ο τίτλος. Το πρόβλημα του δικού μου παιδιού αφορά μόνο εμένα. Το θέμα είναι όλα τα υπόλοιπα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, που θα έχουν την «τύχη» να πέσουν επάνω μου. Ζητάω βοήθεια, όχι για το δικό μου παιδί, αλλά μήπως και προσφέρω κάτι σε όλα τα υπόλοιπα.
Τι έγινε ρε παιδιά; Πώς έγιναν ξαφνικά τόσοι πολλοί οι δυσλεκτικοί και οι έχοντες μαθησιακές δυσκολίες; Είναι φαινόμενο της εποχής; Προφανώς όχι. Πάντα υπήρχαν, μόνο που κανείς δεν το ήξερε. Είπαμε, για τους δασκάλους και τους καθηγητές μας τα παιδιά αυτά ήταν απλά τεμπέληδες ή αδιάφοροι μαθητές.
Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι γονείς ενδιαφέρονται και ενημερώνονται, αλλά και αδιαφορούν για το «τι θα πει ο κόσμος». Ακόμα κι οι εκπαιδευτικοί είναι λίγο περισσότερο καταρτισμένοι, όχι επειδή κάποιος φρόντισε γι’ αυτό, αλλά επειδή ευαισθητοποιούνται από μόνοι τους.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν ακόμα πάρα πολλοί μαθητές, που το πρόβλημά τους δεν έχει διαγνωσθεί. Αντίθετα υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις ψευτοδυσλεκτικών, αφού κάποιοι γονείς βάζουν λυτούς και δεμένους, για να πετύχουν την πολυπόθητη προφορική εξέταση, όπου θεωρούν ότι το παιδί τους θα βοηθηθεί για να πετύχει υψηλότερη βαθμολογία.
Τι να πεις; Είναι ένας άδικος κόσμος. Αυτός που έχει το πρόβλημα δεν τυγχάνει βοήθειας κι αυτός που δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα, μαθαίνει από μικρός, πώς να παρακάμπτει νόμους και κανόνες για ίδιον όφελος.
Την πρώτη μου επαφή με δυσλεκτικούς μαθητές την είχα μια φορά κι έναν καιρό στα χρόνια των φροντιστηρίων. Πρέπει να πω ότι έκανα ότι μπορούσα, ήμουν όμως προφανώς ανεπαρκής.
Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς ένας μαθητής, όταν του υπαγόρευες ένα κείμενο, ξεχνούσε γράμματα ή ολόκληρες λέξεις. Δεν αντιλαμβανόμουν καθόλου, πώς μπορεί κάποιος να μη βάζει καθόλου τόνους ή να μην αφήνει κενά ανάμεσα στις λέξεις ή να παραλείπει βασικά μαθηματικά σύμβολα, χωρίς να καταλαβαίνει ότι αυτά που γράφει δεν βγάζουν νόημα για μας τους υπόλοιπους.
Οι ελάχιστοι μαθητές που γνώρισα τότε αποδέχτηκαν τη μοίρα τους και γρήγορα τα παράτησαν. Άλλωστε η προφορική εξέταση ήταν τότε σχεδόν μία άγνωστη έννοια. Μήπως όμως και σήμερα, που οι μαθητές αυτοί εξετάζονται προφορικά, έχει αλλάξει κάτι στην πραγματικότητα; Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι πραγματικό και ενδεικτικό.
Καθηγητής: Τι απάντησες στο 1ο θέμα;
Μαθητής: 1β, 2α, 3γ, 4δ και στο 5 το α σωστό, το β λάθος, το γ σωστό και δ σωστό
Καθηγητής: Στο 2ο θέμα έκανες τίποτα;
Μαθητής: Όχι
Καθηγητής: Στις ασκήσεις βρήκες τίποτα;
Μαθητής: Εε όχι
Καθηγητής: Εντάξει τελειώσαμε. Πάρε ένα 12 και είμαστε εντάξει.
Μη γελάς. Το πράγμα είναι σοβαρό. Είπε κανείς σ’ αυτόν τον καθηγητή πώς εξετάζεται προφορικά ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες; Είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες; Συνήθως, όταν εξετάζω προφορικά έναν μαθητή, δε γνωρίζω απολύτως τίποτα για το πραγματικό του πρόβλημα. Όχι για να τον βοηθήσω να απαντήσει σωστά, αλλά για να σιγουρευτώ ότι καταλαβαίνει τι λένε οι εκφωνήσεις των θεμάτων.
Πόση ώρα θα πρέπει να διαρκεί η εξέταση ενός τέτοιου μαθητή; Και τι γίνεται όταν απέξω περιμένουν άλλοι 4 ή 5; Δεν θα είμαστε καλά. Αυτή τη δουλειά θα κάνω; Γίνομαι λοιπόν Πόντιος Πιλάτος, βάζω κι έναν εικονικό βαθμό και φορτώνω το πρόβλημα στον επόμενο. Όχι θα κάτσω να σκάσω.
Όσο το πρόβλημα είναι του γείτονα δεν πειράζει. Τι γίνεται όμως, αν χτυπήσει τη δική σου πόρτα;
Οι περισσότεροι μαθητές και γονείς αντιδρούν αρνητικά απέναντι στους προφορικά εξεταζόμενους μαθητές.
«Είναι αδικία»
Πράγματι. Αδικία είναι να έχει άλλος το πρόβλημα και όχι εσύ. Θέλεις να εξετάζεται το παιδί σου προφορικά; Πάρε το πρόβλημα και ως «αντάλλαγμα» θα έχεις την προφορική εξέταση.
Όμως στ’ αλήθεια το πρόβλημα δεν είναι η εξέταση. Έστω λοιπόν ότι έχω μέσα στη τάξη έναν μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες. Καταρχάς είμαι τυχερός που έχω μόνο έναν. Άλλοι συνάδελφοι σε τεχνικά επαγγελματικά λύκεια έχουν περισσότερους. Εγώ τη «γλιτώνω» μόνο με έναν!
Τι λέει η πολιτεία σ’ αυτή την περίπτωση; Κανένα πρόβλημα. Το πολύ πολύ, αν το τμήμα έχει πολλούς μαθητές, σου επιτρέπω αντί για 27 να έχεις 25 μαθητές. Δηλαδή ο κάθε δυσλεκτικός μαθητής πιάνεται για τρεις!!
Εγώ αγαπητέ αναγνώστη είμαι ένας απλός καθηγητής. Μπορεί μήπως κάποιος να μου πει τι θα κάνω με αυτόν τον έναν μαθητή; Πόσο χρόνο από τα 45 μιας διδακτικής ώρας να του αφιερώσω; Πώς να του τα πω για να τα καταλάβει; Θα μου εξηγήσει κάποιος ποιο είναι το συγκεκριμένο πρόβλημα που έχει και με ποιον τρόπο μπορώ να τον βοηθήσω, χωρίς όμως αυτό να αποβαίνει εις βάρος των υπολοίπων μαθητών;
Τώρα η παραπάνω περίπτωση μπορεί να μη σου φαίνεται και τόσο τραγική. Πώς θα σου φαινόταν όμως αν είχα έναν μαθητή κωφάλαλο; Ξέρω τι θα πεις. Για τα παιδιά αυτά υπάρχουν ειδικά σχολεία. Πράγματι μπορεί να υπάρχουν στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη. Στην Κατερίνη όμως όχι. Τι γίνεται όμως αν το οι γονείς και το ίδιο το παιδί δεν θέλουν ν’ αλλάξουν πόλη; Τι μπορεί να κάνει το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί σ’ αυτή την περίπτωση;
Στο είπα και πριν. Είμαι ένας απλός καθηγητής. Δεν ξέρω τη νοηματική, αλλά ούτε και ο μαθητής. Το μόνο που ξέρει είναι να ψιλοδιαβάζει τα χείλη. Ας μου εξηγήσει κάποιος τι μπορώ να κάνω σ αυτή την περίπτωση. Πώς θα βάλω προφορικό βαθμό, αφού ο μαθητής δεν μπορεί ν’ ακούσει την ερώτηση; Ακόμη κι αν το τη γράψω δεν μπορεί ν’ απαντήσει παρά μόνο γραπτά.
Υπάρχουν και χειρότερα όμως. Προσοχή! Δεν πρόκειται για φανταστικές ιστορίες, αλλά για γεγονότα.
Αυτιστικός μαθητής. Όχι τόσο βαριά περίπτωση σαν κι αυτές που συναντάς στα ειδικά σχολεία. Αυτός είναι και ο λόγος που οι γονείς δεν θέλουν το παιδί τους να πάει σε ειδικό σχολείο. Σου λέει, κάτι θα μάθει μαζί με τα’ άλλα παιδιά. Θα κοινωνικοποιηθεί κιόλας.
Δεν είναι άσχημη η σκέψη του γονιού. Μόνο που μεταφέρει ένα μέρος του προβλήματος του στους εκπαιδευτικούς, που δεν μπορούν να το χειριστούν, αλλά και στους υπόλοιπους μαθητές, που δεν φταίνε σε τίποτα.
Τι θα έκανες αν ο μαθητής αυτός απειλούσε να πηδήξει από το παράθυρο; Θα τον πίστευες; Τι θα έκανες αν ήταν επιθετικός; Αν παρενοχλούσε συνεχώς το μάθημα; Πώς θα τον βοηθούσες; Τι θα έκανες με τα υπόλοιπα παιδιά;
Αυτές είναι ερωτήσεις στις οποίες ένας απλός εκπαιδευτικός, δεν μπορεί να απαντήσει. Γι’ αυτό η πολιτεία ας σταματήσει τις οικονομίες και ας δώσει επιτέλους λύση στο πρόβλημα.
Στο κάτω κάτω όλοι εσείς οι συνάδελφοι της ειδικής αγωγής για ποιο λόγο σπουδάστε και εξειδικευθήκατε στην αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών, αφού η πολιτεία αναθέτει το πρόβλημα σε μένα τον άσχετο;
Γιώργος Βαρδακώστας
